DZIEDZICZENIE KOLORÓW U STAFFORDSHIRE BULL TERIERÓW

Podstawy genetyki  -  Podstawowe kolory  -  Umaszczenia SBT  -
Możliwości dziedziczenia  -  Przewidywanie wyników  -

Umaszczenie staffików

U staffordów istnieje sześć różnych loci, a każde z dwoma różnymi allelami, które wpływają na siebie tworząc kolor okrywy włosowej. Każdy z nich musi być brany pod uwagę, gdy chcemy dowiedzieć się czegoś o kolorze okrywy włosowej.
Najpierw należy prześledzić kolor sierści w odpowiednich seriach genetycznych. Trzeba pamiętać, że ten sam kolor może być różnie nazywany w różnych rasach, a nawet może być różnie nazywany przez różnych ludzi w tej samej rasie – nie ma oficjalnej listy kolorów sierści, stąd wiele niejasności.

Seria A - czerwony/płowy, żółto-śniady, agouti/wilczy, czarny-podpalany (niepożądany u SBT), czarny (recesywny czarny)
Seria E - maska, czerwony/płowy (recesywny czerwony)
Seria K - czarny (dominujący czarny), pręgowany
Seria B - wątrobiany/czekoladowy, "dudley nosed red"
Seria D - niebieski, srebrny, rozmycie koloru, łysienie
Seria S - biały, łaciaty, białe znaczenia, głuchota

Seria A (agouti)
 

Agouti-czerwony Pręgowany czarny-podpalany
Czarny-podpalany Agouti-czerwone i pręgowane szczenięta

 

Allele serii agouti określają rozłożenie czarnego i czerwonego pigmentu wzdłuż włosa i na ciele psa.

Ay - czerwony/płowy lub żółto-śniady
Produkuje czerwony lub płowy kolor sierści z rozrzuconymi czarnymi włosami. Czerwony włosy często mają czarna końcówkę. Psy, których kolor spowodowany jest przez ten allel często mają ciemniejszą sierść na uszach, grzbiecie i ogonie niż na reszcie ciała. Odmiany tego koloru czasem jest nazywa się czerwono-żółtym lub płowo-żółtym, a czasem sobolowym.
Nie jest jasne co determinuje głębię koloru w czerwonym-agouti, ale odcienie mogą występować od głębokiego mahoniowego (jak seter irlandzki) do jasnego płowego lub nawet kremowego.

aw - "dziki-typ"
Produkuje włosy z czarnymi końcówkami i szarym, czerwonym lub płowym kolorem części środkowej włosa, spotykane u lisów, wilków i kojotów. Często określane tylko jako „agouti”, ale u niektórych zwany sobolowym lub wilczasty. Nie występuje u SBT.

at – czarny-podpalany
Produkuje jednolitą czarną sierść z brązowymi znaczeniami na nogach, brzuchu, klatce piersiowej i brwiach. Recesywny w stosunku do ay.
Czarny-podpalany z białymi znaczeniami często nazywany jest trikolorem, choć genetycznie jest to w rzeczywistości ten sam kolor jak czarny-podpalany; po prostu pies niesie jeszcze inne geny ujawniające białe znaczenia.
Razem z allelami, które powodują pręgowanie, taki genotyp daje jednolite czarne ciało z czarnym pręgowaniem na podpalaniach.
Geny, które modyfikują czarne i czerwony barwniki mogą odwrócić czarny-podpalany, np. w brązowy-podpalany lub niebiesko-srebrny.

a – recesywny czarny
Produkuje jednolite czarne zabarwienie w rasach jak Groenendal. Nie występuje u SBT.  

U psów także inny allel produkuje jednolite czarne zabarwienie – w serii K.

Agouti czerwone/płowe, czarne-podpalane i pręgowane bardzo często rodzą się z bardzo ciemną okrywą włosową, która jaśnieje z wiekiem. To może sprawiać problemy z określeniem koloru u nowonarodzonych szczeniaków. Najczęściej kolor dorosłego widać w kolorze głowy szczenięcia.
Czarny-podpalany jest kolorem wysoce niepożądanym u staffordshire bull terierów według wzorca brytyjskiego, natomiast wzorzec AKC określa to umaszczenie jak wadę dyskwalifikującą.
Na ogół, tylko „czyste” czarne-podpalane są zmarszczone: pręgowane czarne-podpalane są często określane jako czarne pręgowane i jako takie sędziowane w ringu. Czarne-podpalane z białymi znaczeniami są często określane jako trikolor i bez problemu akceptowane. Stąd też prawdopodobnie „czysty” kolor czarny-podpalany utrzyma się w rasie.

Seria E (zasięg)

Czarna maska Niebieska maska

Recesywny czerwony

Allele serii zasięgu określają rozprzestrzenianie się pigmentu czarnego i są w epistazie w stosunku do serii Agouti.

Em – czynnik maski
Produkuje czarną (lub melanistyczną) maskę.
Epistatyczny w stosunku do serii A i może maskować podpalane znaczenia na pysku u psów czarnych-podpalanych. Pręgowane psy mogą mieć czarną maskę, choć na ogól ciężko to dostrzec.
Geny wpływające na eumelaninę wpływają również na kolor maski: b/b produkuje maskę czekoladową, d/d produkuje maskę szarą.
Maska może być również przybrana białymi znaczeniami i wtedy nie będzie w naturze widoczna jako jednolita czarna (lub czekoladowa, lub niebieska).

E - "typ dziki"
Pozwala na zaobserwowanie serii A i K bez maski. Recesywny do Em

e – recesywny czerwony
W tym przypadku może być produkowana tylko faeomelanina, więc pies jest czerwony/płowy bez żadnych czarnych włosów. Oznacza to, że uszy, grzbiet i ogon obserwuje się takie jak u psów agouti-czerwony.
Skóra i oczy mają normalna pigmentację eumelaniną, więc recesywny czerwony pies ma czarny nos, czarne brzegi powiek i czarne wargi, chociaż nos u niektórych psów e/e może jaśnieć zimą. Recesywny czerwony jest epistatyczny do wszystkich genów serii A i K i może maskować wszystkie kolory z wyjątkiem białego.

W niektórych rasach, jak boksery, maska jest cechą wymieszaną, stąd wszystkie boksery są Em/Em. U staffików melanistyczna maska wydaje się występować u większości psów.

Seria K (czarny)

Pręgowany> Czerwony pręgowany
Złoty pręgowany Czarny pręgowany

Allele serii K określają rozłożenie czarnego pigmentu i są w epistazie do serii Agouti.

K – dominujący czarny
Produkuje jednolity kolor czarny bez jakichkolwiek włosów czerwonych/płowych. Epistatyczny w stosunku do serii A. Geny wpływające na eumelaninę, wpływają także na kolor okrywy włosowej psów czarnych dominujących (K/K lub K/k):
b/b tworzy jednolity kolor wątrobiany lub czekoladowy z cielistym kolorem nosa, d/d tworzy jednolity kolor niebieski z czarnym lub szarym nosem.
Warto zauważyć, że e/e (recesywny czerwony) w rzeczywistości w epistazie do K, to genotyp e/e zapobiega formowaniu się eumelaniny na całym ciele, pozwalając na produkcję faeomelaniny. Taki pies, z genotypem K/K lub K/k,  w kombinacji z e/e będzie więc kremowy, czerwony lub płowy.

Kbr - pręgowany
Produkuje czarne paski na czerwonym/płowym tle.
Wszystkie rodzaje pręgowania – czerwony pręgowany, czarny pręgowany, tygrysi, itp. – są spowodowane przez ten sam allel pręgowania w oparciu o ten sam kolor. Jednak intensywność oraz kolor podstawowy, a także rozłożenie pręgowania może się znacząco różnić, tworząc wiele różnych odcieni.
Geny wpływające na eumelaninę (czarny pigment) wpływają także na kolor tworzonych pręg:
b/b tworzy wątrobiane lub czekoladowe pręgi na płowym tle,
d/d tworzy niebieskie pręgi na srebrno-płowym tle.

Kbr jest epistatyczny do serii A, ale w przypadku psów czarnych-podpalanych czarne pręgowanie uwidacznia się tylko na podpalaniach.
Kbr jest epistatyczny do Em i E, podczas gdy genotyp e/e (recesywny czerwony) jest w rzeczywistości w epistazie do pręgowania, zapobiegając ujawnieniu się czarnego pręgowanego.
Tak więc, tylko psy z genotypem agouti-czerwony (Ay/_) mogą wykazywać klasyczne pręgowanie, tj. pręgi na całym ciele.
Pręgowanie może występować z lub bez melanistycznej maski; u staffordshire bull terierów pręgowanie z maską jest jednak częściej obserwowane.

k - "dziki typ"
Pozwala serii agouti i zasięgu uwidocznić się. Czasem opisywany jako „nie-pręgowany”.

Dziedziczenie czarnego koloru u psów zależne jest od dwóch genotypów, które powodują kolor czarny: recesywny czarny i dominujący czarny.
Dominujący czarny
pierwotnie został umiejscowiony w serii A, ale nie pasowało to do obserwowanych w rzeczywistości efektów dziedziczenia. Więc wielu naukowców zaczęło sądzić, że należy on do serii E, co bardziej pasowało do dziedziczenia czarnego koloru u innych ssaków.

Obecnie jednak okazuje się, że dominujący czarny nie należy ani do serii E ani do A, ale do innego locus nazwanego „K” od black (czarny). I to locus i dominujący allel koloru czarnego zostały zidentyfikowane w DNA.
U staffików jednak istnieją pewne wątpliwości, czy kolor czarny jest na pewno jednolitym kolorem czarnym czy jest to ekstremalnie ciemne czarne pręgowanie. Wydaje się, że prawdziwy jednolity czarny nie istnieje w rasie w postaci formy dominującej czarnej.

Seria B (brązowy)

"Dudley nosed red"

Określa gdzie normalny czarny pigment jest produkowany lub gdzie w okrywie włosowej i skórze tworzy się pigment wątrobiany/czekoladowy.

B - "dziki typ"
Pozwala na formowanie normalnego czarnego pigmentu (eumelaniny) i rudego pigmentu (faeomelaniny) w sierści i skórze.

b – pigment brązowy
Zapobiega produkcji właściwej czarnej eumelaniny w skórze i sierści, zamiast tego tworząc brązową eumelaninę. W wyniku tego nos, wargi i brzegi powiek są cieliste a oczy jasno orzechowe.

Wpływ faeomelaniny (rudy pigment) jest wtedy na ogół widoczny, ale jej kolor może być lekko żółty lub rozmyty niż normalny pigment.

Wątrobiany u staffordshire bull terierów jest kolorem wysoce niepożądanym według wzorca brytyjskiego, natomiast wzorzec AKC określa to umaszczenie jak wadę dyskwalifikującą. Chociaż czekoladowy staffik nie ma szans w ringu, to jego umaszczenie nie wpływa na jego inne cechy. Taki pies może być bardzo miłym towarzyszem życia jak każdy inny, których kolory są akceptowane.

Seria D (rozmycie)

Niebieski Niebieski pręgowany z niebieską maską

Określa gdzie produkowany jest normalny czarny lub rudy pigment lub w których miejscach staje się on szary lub srebrno-beżowy.

D - "dziki typ"
Pozwala na tworzenie czarnego  (eumelaniny) i rudego pigmentu (faeomelaniny).

d - "niebieskie rozmycie"
Powoduje wadliwe formowanie pigmentu czarnego i rudego przez nieregularne rozłożenie ziaren pigmentu. Powoduje to utratę intensywności koloru, który wygląda jak rozmyty bądź blady:
czarny staje się szary („niebieski”), a czerwony/płowy staje się srebrno-płowy. Kolor skóry raczej pozostaje bez zmian, choć nos jest raczej ciemnoszary niż czarny, a oczy psów niebieski są jaśniejsze niż zwykle. Brązowa eumelanina psów b/b także się zmienia stając się szarobrązowa.

W niektórych rasach, genotyp d/d, czyli niebieska okrywa włosowa, powoduje zespół chorobowy, którego efektem jest łysienie ("color dilution alopecia", CDA). Prowadzi to do najczęściej trwałej utraty włosów, problemów skórnych i częstych infekcji. W zależności od stopnia rozmycia, choroba może pojawić się do wieku dwóch lat i objąć nawet całe ciało.

Seria S (znaczenia)

Pręgowany z irlandzkimi znaczeniami Czarny pręgowany łaciaty
Czarny pręgowany całkiem biały Czarny pręgowany łaciaty i agouti-czerwony łaciaty

Allele serii S określają zasięg białego (braku koloru) i są w epistazie do wszystkich innych serii.

S - "dziki typ"
Efektem jest jednolity kolor bez białych znaczeń, chociaż może pojawić się trochę białego na klatce piersiowej, brzuchu, palcach czy końcówce ogona lub pysku.

si - "irlandzkie znaczenia"
Efektem są białe znaczenia na pysku, szyi, klatce piersiowej, łapach i ogonie. Biały nie nachodzi na grzbiet za kłębem, ale może pojawić się wokół szyi („obróżka”).

sp - łaciaty
Łaciaty pies ma zwykle więcej niż 50% białego koloru, który występuje na grzbiecie. Widoczny efekt to duże nieregularne miejsca i łaty ciemnego koloru na białym tle.

sw - "biały"
Występuje w zakresie od psów białych z kolorowymi znaczeniami na głowie, które mogą mieć też kolorowe łaty przy ogonie, poprzez psy ze znaczeniami tylko wokół oczu i uszu, aż do psów całkowicie białych.
Trudno jednak wyznaczyć granicę pomiędzy psem łaciatym z dużą ilością białego a psem „białym”.

Wszystkie typy białych znaczeń mogą występować jednocześnie z innymi kolorami – czerwonym, czarnym, niebieskim, pręgowanym, czarnym-podpalanym, czekoladowym, itd.

Wrodzona głuchota u białych psów
W rasach, gdzie białe znaczenia spotyka się dość często, u psów z białą sierścią wiązać się może wrodzona głuchota. Powszechnie znane jest to w przypadku bokserów i bullterierów, jednak wiele innych ras również jest dotknięte tym problemem, włączając setery angielskie czy angielskie cocker spaniele. I choć mechanizm utraty słuchu przez te psy jest dość dobrze poznany, to jego podłoże nie jest jeszcze jasne.

Paradoksalnie, oboje biali rodzice mogą dać potomstwo o perfekcyjnym słuchu, podczas gdy szczeniaki kolorowych rodziców mogą być głuche. Stąd opierając się tylko na kolorze włosa rodziców ciężko jest przewidzieć głuchotę u potomstwa.

U ras predysponowanych do głuchoty zaleca się badanie osobników hodowlanych. Nie ma wątpliwości, że głuchota i obszerne białe znaczenia są ze sobą powiązane w wielu rasach. Stąd nie ma powodu sądzić, że nie może się tak zdarzyć u staffordshire bull terierów. Tym bardziej, że głuchota powiązana z kolorem białym została odnotowana u amstaffów i pitbulli.

Tłumaczenie: Dagmara Strumińska-Parulska

Podstawy genetyki  -  Podstawowe kolory  -  Umaszczenia SBT  -
Możliwości dziedziczenia  -  Przewidywanie wyników  -


HOME    PSY     SUKI     SZCZENIĘTA     O RASIE     GALERIA     LINKI     KONTAKT    

copyright AlfaTauri
Webdesign M.Michalska
© 2008
Kopiowanie zdjęć lub ich fragmentów bez zgody autora zdjęć jest zabronione. USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jednolity tekst: Dz.U. 2003 nr 166 poz. 1610